این روزها جمعیت جنوب استان به خصوص شهرستان کوثر با سرعت زیادی رو به کاهش است، تنها یک معجزه به نام تکمیل پایاب سد کیوی -که احداث چند هزار هکتار باغ را می‌تواند تسهیل کند- می‌تواند علاوه بر توقف مهاجرت، موجب مهاجرت معکوس شده و حتی شهرستان‌های همجوار را هم برای پیدا کردن شغل راهی این منطقه نماید.

سید محمدرضا عصری *

اگر نگاهی به اعتبارات عمرانی در چند سال اخیر داشته باشیم، روند نزولی کاهش اعتبارات عمرانی و روند صعودی اعتبارات جاری، یک مساله نگران کننده را به همراه خواهد داشت؛ حال اگر ردیف ملی پایاب سد کوثر در آخرین سال دوره نهم مجلس و دو سال اخیر دوره دهم را مشاهده نماییم نگرانی ما دو چندان می‌شود؛ عدد یک میلیون ریال فقط یک نشانه برای جلوگیری از حذف ردیف ملی آن و تبدیل نشدن این پروژه به سرنوشت فاضلاب شهر خلخال است که ردیف ملی آن علی‌رغم نیاز به یکصد میلیارد ریال در سال 93 حذف گردید.

عکس: یوسف یعقوبی

حتی اگر به طور خوش‌بینانه، برای پروژه پایاب سد کیوی، سالی ده میلیارد تومان اعتبار پیش‌بینی و تخصیص پیدا کند و درتمام سال‌هایی که ساخت این پروژه طول می‌کشد تورم را صفر در نظر بگیریم 24 سال طول می‌کشد تا این پروژه به بهره‌برداری کامل برسد!

از آنجا که تکمیل چنین پروژه‌هایی همچون پروژه‌های راه‌سازی نیست که با تخصیص چند میلیارد در هر سال، اهالی منطقه، مسیر را راحت‌تر از سال گذشته طی نمایند و تفاوت را احساس نمایند این پروژه تا زمان نصب «قطره‌چکان» و «سنتر پیوت» غیر قابل بهره‌برداری خواهد بود؛ فلذا این یک هشدار است که راهکارهای عملی و شدنی را انجام دهیم که برای اهالی مزایایی را داشته باشد و قابل اجرا باشد.

پیشنهاد اینجانب که با مشورت با تعدادی از اعضای کمیسیون کشاورزی مجلس به آن ایمان دارم و این کار نیاز به همکاری همه جانبه نماینده محترم، استاندار، امام جمعه محترم و ساعی کوثر، فرماندار، بخشدار، شورا و دهیاران محترم روستاهای هدف پایاب و به طور کلی ریش سفیدان و اهالی تحصیلکرده و صاحب قلم و دلسوز آن خطه دارد:

1-تشکیل تعاونی فراگیر و واحد و مشارکت تمامی اهالی آن منطقه که قرار است از پایاب سد گیوی ذینفع باشند با رعایت کلیه مسایل حقوقی و انتخاب هیئت مدیره با تجربه، تحصیلکرده، دلسوز و امین به عنوان نماینده صاحبان اراضی که قرار است از پایاب استفاده نمایند (این بخش از کار نیازمند ورود تمامی کسانی است که دغدغه تکمیل این پروژه را دارند، می‌باشد که در فوق به این عزیزان اشاره شد).

2-درخواست تسهیلات از صندوق توسعه ملی و صندوق‌های مشابه ملی به مبلغ حدود 240 میلیارد تومان که در این بخش، استفاده از ظرفیت نماینده محترم، استاندار، مجمع نمایندگان استان که خوشبختانه در این دوره به همدلی ویژه‌ای رسیده اند، اعضای کمیسیون کشاورزی و ... لازم و ضروری می‌باشد.

این کار تنها راه شدنی و سریع‌ برای تکمیل و اجرایی شدن کل پروژه است که پیش‌بینی می‌شود با طی مراحل اخذ تسهیلات و سپردن به چند شرکت رتبه یک و قدرتمند که با رایزنی هیئت مدیره شرکت تعاونی و یا سهامی عام و نظارت دستگاه‌های ذیربط به شرکت هایی که پایین‌ترین قیمت اجرا و خرید لوله و اتصالات را می‌دهند در طول یک تا دو سال قابل بهره‌برداری خواهد بود.

مزایای این طرح علاوه بر عملیات اجرایی سریع، سهیم شدن صاحبان زمین (شرکت) در سد و طبیعتا عدم پرداخت آب بها و یا پرداخت حداقلی که خود می‌تواند دریک پروسه زمانی به اندازه بخش اعظم این سرمایه‌گذاری باشد.

تقسیط اقساط تسهیلات اخذ شده بر اساس مقدار سهم هر عضو که بر اساس مساحت ملک زارعین خواهد بود.

با توجه به استعداد آن منطقه و تحقیقات جهاد کشاورزی استان و شهرستان، توجه به کشت‌های جایگزین، هم پربازده‌تر خواهد بود و هم نقش مهمی را در افزایش درآمد زارعین ایفا خواهد نمود.

نکته!

با توجه به اینکه بخشی از عملیات کشاورزی خارج از ید زارعین بوده و تحت تاثیر عوامل طبیعی خواهد بود اگر شرایط اقلیمی، سال زراعی بدی را ایجاد نماید چون این تسهیلات از صندوق‌های ملی اخذ می‌شود دولت ناگزیر به کنار آمدن با زارعین زیان‌دیده در آن سال زراعی خواهد بود و طبیعتا هرکس درآن مقطع، نماینده، استاندار، فرماندار و ... باشد مجبور به حمایت از زیان‌دیدگان خواهد شد و پرداخت اقساط را به تعویق خواهد انداخت.

با توجه به این که اوضاع مالی دولت نامناسب می‌باشد و همین امر امکان اجرای یک‌باره این پروژه را غیرممکن ساخته است، دولت‌ها از چنین طرح‌هایی که با مشارکت خود ذینفعان اجرا می‌شود استقبال می‌نماید.

با اجرای این پروژه و تکمیل آن، چون اعتبار آن از خزانه بیت‌المال خارج شده و از طرفی مشکل عمده یک شهرستان حل خواهد شد و در کنار آن با این میزان اعتبار چند هزار شغل مستقیم ایجاد خواهد شد که طبیعتا کارخانجات فرآوری و بسته‌بندی این محصولات در آینده پس از تکمیل این پروژه به خودی خود شکل خواهند گرفت و شغل‌های غیرمستقیم دیگری هم ایجاد خواهد شد؛ بنابراین می‌توان از آن به عنوان معجزه تکمیل پایاب سد گیوی، در شرایطی که بیکاری یک بحران سراسری در کل کشور است، یاد کرد.

و در آخر این که در بدترین شرایط سال زراعی امکان ایجاد مشکل و ... برای زارعین بابت عدم پرداخت اقساط آن هم توسط صندوق‌های ملی وجود ندارد و همچنین امکان گرفتن تخفیف در پرداخت اقساط با توجه به وجود طرح‌ها و ایده‌های حمایتی در ادوار مختلف وجود دارد؛ بنابراین لازم است صاحبان ایده و فعالان دلسوز اجتماعی به این ایده نگاهی موشکافانه بیاندازند تا معجزه اجرای پایاب سد گیوی شکل گیرد که این کار با توجه به نزدیک بودن استان با مرزهای بین‌المللی در شمال استان و وجود بازار مصرف ایده‌آل و ویژه در کمتر از چند سال، درآمدی چند برابر سرمایه‌گذاری اولیه عاید بهره‌برداران پایاب می‌نماید و سبب اشتغال‌زایی غیرمستقیم برای عوامل صادرات این محصولات می‌شود.

* کارشناس کشاورزی و مشاور نماینده مردم شریف خلخال و کوثر