شهرستان خلخال یک منطقه کوهستانی با طبیعتی بکر و بسیار زیباست که در جنوب استان اردبیل واقع شده است و مرکز آن شهر خلخال یا هروآباد است .
آخرین اخبار و اطلاعیه ها
- بازارچه دانش آموزی در مدرسه ام الکلثوم خلخال دایر شد+عکس
- اولین خانه بوم گردی عشایری در روستای کلستان خلخال افتتاح شد+ عکس
- تبلیغات زودهنگام در کانالها و فضای مجازی جرم است
- جشنوارهی بازارچه کارآفرینی دبیرستان حضرت معصومه خلخال +عکس
- تالار بورس خلخال راهاندازی شد
- هشدار معاونت اجتماعی نیروی انتظامی به شهروندان گرامی
- ۲ هزار ۴۰۰ هکتار به اراضی کشاورزی خلخال و کوثر افزوده شد
- یادواره شهدای خلخال با حضور فرمانده سپاه حضرت عباس(ع) استان برگزار شد
- هشت واحد مسکونی مددجویی در خلخال بهرهبرداری شد
- آغاز عملیات ریل گذاری راه آهن اردبیل - میانه
- بناهای احداث شده در اراضی کشاورزی خلخال قلع و قمع شد
- تولید گوشت در خلخال افزایش یافته است
- بجز محور خلخال پونل، کلیه محورهای مواصلاتی خلخال باز است
- سناریوسازی های مضحک با هدف تخریب خلخالیم
- نماینده ولی فقیه در استان:مسئولین دلالان رأی را شناسایی کنند !
- گزارش تصویری از برفروبی سطح شهر توسط شهرداری خلخال
- چند عکس برفی از محمدرضا شیرعلیزاده
- جشنواره روز جهانی برف در پیست اسکی بیلهدیر خلخال برگزار شد
- تندباد به چندین خودرو در جاده خلخال - اسالم آسیب زد
- اعضای هیات تحقیق و تفحص از جمعیت هلال احمر مشخص شدند
- گزارش تصویری : زمستان برفی درو
- فرماندار خلخال: در پی برگزاری انتخابات سالم و پر شور هستیم
- مشکل قطعی و نوسان برق خوروش رستم خلخال برطرف میشود
- شعبه ویژه رسیدگی به جرایم و تخلفات انتخاباتی در دادگستری خلخال دایر شد
- یک سوم واحدهای مسکونی مهر خلخال سند مالکیت ندارند
- آیا بهرهبرداری از جاده خلخال-فیروز، شهر کیوی را به حاشیه برد؟
- هرطوری که حرکت کنید بچه ها دنبال شما خواهند آمد
- نقاشی پرتره مرتضی ممیز، پدر گرافیک ایران توسط هنرمند خلخالی
- نیم قرن انتظار خلخالیها برای ساخت یک جاده
- محل شهادت شهید مظفر عزیزی گلباران شد + عکس
- توضیح آموزش وپرورش منطقه خلخال درخصوص اعلام تعطیلی مدارس
- وضعیت بهداشتی نانواییهای روستایی خلخال مناسب نیست
- امام جمعه خلخال: حضور حداکثری مهمترین اصل انتخابات است
- نشست ادبی مشترک انجمنهای شعر بامداد اردیبهشت خلخال و سکوت اردبیل
- مرگ شهروند خلخالی بر اثر حساسیت دارویی
- فراخوان؛ تصاویر و اسناد قدیمی از دبیرستان سمیه را برای ما بفرستید
- پردیس سینمایی خلخال با آغاز فصل کاری اجرا میشود
- شرکت گاز خلخال: قطع گاز ناشی از افت فشار نداشتهایم
- مصاحبهای که ناتمام ماند !
- فرماندار خلخال: مسوولان زمینه حضور مردم در انتخابات را فراهم کنند
- جریمه سنگین برای کسانی که مشمولان غایب را به کار بگیرند
- دلنوشته شهروند شاهرودی در حمایت از قهرمان پارالمپیک
- بررسی فنی و اجرایی طرح شبکه آبیاری پایاب سد گیوی
- پیمانکار جدید کمربندی جنوبی خلخال مشخص شد
- شماره 21 نشریه قزل خلخالیم منتشر شد
- اختصاص مبلغ ده میلیارد ریال اعتبار برای اصلاح خط انتقال آب شهر هشتجین
- اجرای طرح ملی احداث گلخانههای کوچک مقیاس در اردبیل
- تا کی گزارش کاهش جمعیت؟ تا کی حسرت فرصت از دست رفته؟
- املاک رها شده در خلخال محصور میشود
- نصب دوربین هوشمند در خلخال - سه راهی فیروز آباد
- سرانه آرد خلخال کمتر از میانگین استان اردبیل است
- تبلیغ اجناس مضر سلامتی از صدا و سیما تاسفآور است
- در مراسمی از کتاب "بهتر بخوانیم، زیباتر بنویسیم" تالیف معلم خلخالی رونمایی شد
- تصویر یک قلاده پلنگ در طبیعت خلخال ثبت شد
- جمعیت جوان خلخال رو به کاهش است
ادبیات شفاهی بایاتی لار
| بایاتی لار |
 |
| ادبیات شفاهی |
| دوشنبه, 11 بهمن 1389 ساعت 15:06 |
|
بایاتی لار
بایاتی رایج‌ترین فرم شعر فولکولوریک یا همان ادبیات شفاهی (oral literature) مردم آذربایجان است.
بایاتی از چهار مصرع کوتاه هفت هجائی تشکیل شده‌است که مصرع های اول، دوم و چهارم هم قافیه و مصرع سوم آزاد است. مضمون و هدف نهایی بایاتی نیز در دو مصرع آخر بیان میشود و از نظر فرم شبیه دو بیتی بوده ولی کوتاه تر از دو بیتی است که هر مصرع یازده هجا دارد.
در بایاتیها مضامین عمیق فلسفی، اجتماعی، تاریخی، دینی، اخلاقی و لیریک بیان میشود . در بایاتیها مبارزه علیه استثمار و ستم ملی ، عشق به وطن و مردم ، دیدگاه‌های فلسفی ، عوالم معنوی و داخلی انسان و غیره منعکس میشود. بایاتیها به سبب تنوع موضوع و مضمونشان در جشن و پایکوبی، عزا و ماتم، مراسم مختلف، در تنهایی و جمع و خلاصه در هر حالت و همه جا خوانده می‌شوند. بایاتی های آذربایجان الفاظ بی تکلف و روانی هستند که عشق ها و آمال و آرزوهای مردم آذربایجان را در محتوای خود جای داده اند . این بایاتی ها در واقع اساس کلام موسیقی فولکلور آذربایجان را که سرچشمه افکار توده های گذشته این ملت است را تشکیل می دهند. از سرایندگان مشهور بایاتی می‌توان به شاه اسماعیل صفوی که در شعر ختایی تخلص می‌کرد اشاره نمود. رابطه موسیقی و بایاتیها یک ارتباط تنگاتنگ و غیر قابل انکار است و بر روی بسیاری از بایاتیها آهنگ‌های مختلف موسیقی گذاشته شده و از این میان دستگاههای موسیقی گوناگونی چون بیات ترک ، بیات شیراز، بیات کرد ، بیات چوپان و غیره به وجود آمده‌است. آذربایجانيها ، مردماني شاعر مسلكند. با هر پديده طبيعي ، رخداد اجتماعي كه مواجه شوند ، احساسات خود را با زبان شعر بيان می کنند. ويژگي باياتيها اين است كه از زندگي و نيازهاي مردم ساده و عادي برميخيزند و در قالب الفاظي روان و بيتكلف شكل ميگيرند. نسلها باياتيها را سينه به سينه بازگو كردهاند و به اقتضاي حس و حال خود در طول زمان تغييراتي در آنها دادهاند لذا نام سراينده آنها مشخص نیست. در دورانی که جان و تن انسانی در زیر یوع تعدی و ستم و بی عدالتی های اجتماعی منکوب می شد و نشاط و خنده در لب ها می خشکید و عشق و امیدها و آرزوها به جای شکفتن و ثمردادن به صخره های ناکامی و نابسامانی ها برمی خورد و موجی از دلهره و شکوه و رنج در دل و روح انسان برمی انگیخت هریک از این ها مجوزی است که انسان از درد و رنج بنالد و بگوید:
آغلارام آغلار کیمی دردیم وار داغلار کیمی خزان اولدوق توکولدوق ویئرانا باغلار کیمی مانند آدمها گریان همیشه می گریم، زیرا ما به سان باغ های ویرانه خزان شدیم و فروریختیم.
در برخی بایاتیها پندارها و اوهام دنیای کهن در آن عیان است و انسان برای احتراز از بیماری و چشم زخم، به معجزه گیاهان توسل می جوید. اوزه ر لیک سان هاواسان مین بیر درده داواسان درد قاپیدان گلنده سن باجادان قورارسان درمان هر دردی ای اسفند و زمانی که درد از درمی آید، از پنجره بیرونش می کنی.
و از طرف دیگر با مضامین واقع بینانه ای از نوع بایاتی زیر روبه رو می شویم که در آن نقطه نظر فلسفی و عامه نسبت به طبیعت و زندگی انسان انعکاس یافته است. عاشیقین هاراییندان ائل یاتماز هاراییندان گونده بیر کرپیچ دوشور عومرومون ساراییندن ایل از دست فریاد و ناله عاشق خواب ندارد. و من غمناکم از اینکه هر روز از شمار آجرهای عمرم یکی می افتد.
قالب بایاتی در یک جا مضمون لالائی های مادرانه را می پذیرد و از محبت های زلال و نوازشگرانه مادر درباره فرزند لبریز می شود. لالای ددیم یاتاسان قیزیل گوله باتاسان قیزیل گولون ایچینده شیرین یوخو تاپاسان فرزندم! برایت لالایی می خوانم که بخوابی و در انبوه گلهای سرخ ناپدید شوی. در میان آن گلها خوابی شیرینی ببینی.
آنجا که زیبایی صورت و پاکی سیرت در برابر هم قرار می گیرد، دومی را بر اولی برتر می شمارد: آغ آلما، قیزیل آلما نیمچیه دوزول آلما چرکین آل نجیب اولسون بداصیل گوزل آلما سیب سفید و سیب طلا در درون سینی ردیف شده اند. زن زشت و نجیب از زن زیبای نااهل بهتر است.
یکی از مسایل اجتماعی و انسانی مهمی که تقریبا در قسمت عمده ادبیات عامیانه آذربایجان و از جمله بایاتی ها به طور فراوان از آن سخن می رود ستایش از خصایل مردانگی و صداقت و وفاداری است. عزیزیم کاساد اولماز مرد الی کاساد اولماز یوز نامردین چوره یین دوغراسان کاسا دولماز
متاسفانه بایاتی لار که بیانگر رسم و رسوم و فرهنگ یک ملت است کم کم به ورطه فراموشی سپرده میشود. زنده نگه داشتن این زبان دلنشین و منحصر به فرد مستلزم همت و توجه تک تک ما آذربایجانی هاست. مجموعه کوتاهی از بایاتی ها را جمع آوری کردم که امید وارم مقبول بیفتد.
تبريز اوستو مييانا گول سونبوله دايانا اوخو بولبولوم اوخو بلكه ياريم اويانا -------------------------------------------------------- باغا گيرديم باغبانسيز دوه گؤردوم ساربانسيز عالمه درمان ائتديم اؤزوم قالديم درمانسيز -------------------------------------------------------- قيزيل گول اولمايايدي ساراليب سولمايايدي بير آيريليق بير اؤلوم هئچ بيري اولمايايدي -------------------------------------------------------- چيخديم داغين باشينا يازي يازديم داشينا گلن مردم اوخوسون نه لر گلدي باشيما -------------------------------------------------------- بو گلن یار اولایدی الینده نار اولایدی ایكیمیز بیر كوًینكده یاخاسی دار اولایدی -------------------------------------------------------- بو باغـــلار آلما لیــدی آلماسی قا لما لیــدی بوردا بیر یار سئومیشم قاداسـی آلما لیـــدی -------------------------------------------------------- سؤزو سؤزدن آلان وار زولفو اوزه سالان وار گئدن اوغلان تئز قاییت گؤزو یولدا قـالان وار -------------------------------------------------------- عزیزیم وطن یاخشی کؤینه کی کتان یاخشی غربت یئرده شاه اؤلسان اؤلمه که وطن یاخشی -------------------------------------------------------- گئجه اوزون آی باتماز دردین دردیمه چاتماز یاریندان آیری دوشن نه دینجه لر نه یاتماز -------------------------------------------------------- آراز آراز خان آراز گل ائیلمه قان آراز قوی گئدیم یار گؤزله ییر ندیر بو طغیان اراز -------------------------------------------------------- سور آتینی دوز یردن آیاقلارین اوز یردن سن سیز یارام ساغالماز گلسه طبیب یوز یردن -------------------------------------------------------- کاغازون آغا دونسون بولبولون باغا دونسون قاپیمدان گیر ایچری اوره گیم داغا دونسون -------------------------------------------------------- گجه نین کوچه لری بانلاماز بچه لری نجه سن سیز یاتیم من بو اوزون گجه لری -------------------------------------------------------- یریشین قازا بنزر بویون شاهبازا بنزر بیرجه اوزونو گورسم قیش گونوم یازا بنزر -------------------------------------------------------- عزیزیم گول دن گوزل اوخور بولبولدن گوزل یار منه بیر گول وریپ اوزی او گولدن گوزل -------------------------------------------------------- جیرانیم داغدان آشدی گوردوم گوزوم قاماشدی یارلا اوز اوزه گلدیم بیردن دیلیم دولاشدی -------------------------------------------------------- عزیزیم داغدا لالا اوخشور گول اوزده خالا دردی غمی آزالار کیم یتیشه وصالا -------------------------------------------------------- یاندی بو جانیم منیم توکولدو قانیم منیم زامانا آلدی الدن دینیم ایمانیم منیم -------------------------------------------------------- گزیپ آرخا دولاندیم ساپ تک چارخا دولاندیم ظالیم فلک الیندن قورخا قورخا دولاندیم -------------------------------------------------------- یاتیبسان اویان داغلار آل-یاشیل بویان داغلار بورا ظولمت خانادی نجه دیر اویان –داغلار؟ -------------------------------------------------------- من عاشیقم هر آیلار هر هفته لر هر آیلار باشیم جلاد الینده دیلیم سنی هارایلار -------------------------------------------------------- الینده فانار گزر گزدیکجه یانار گزر بیر کس کی یوخسول اولسا دوست اوندان کنار گزر -------------------------------------------------------- یاغیش یاغدی یاز اولدی گویده اولدوز سای اولدی جفا چکدیم یار سودیم منه قالان وای اولدی -------------------------------------------------------- لای لای بشیگیم لای لای اویم اشیگیم لای لای سن گت شیرین یوخویا چگیم کشیگین لای لای -------------------------------------------------------- داغ باشینی سار آلدی گولو باغدا خار آلدی یولونو گوزله مکدن گوزوم کوکو سارالدی -------------------------------------------------------- چکیلیپ درد حاصاری گدیرم درده ساری نامرد دیزیمی قیرسا سوروننم مرده ساری -------------------------------------------------------- گزدیم داغی آرانی سچدیم آغدان قارانی وطن ویران اولسادا جنت گوردوم اورانی -------------------------------------------------------- بیر قوش گلیر آغداشدان خبر ورین قارداشدان قارداش باجیدان دویسا باجی دویماز قارداشدان -------------------------------------------------------- فلگین قهری منه هچ گلمز رحمی منه عالمه شربت وردی ایچیرتدی زهری منه -------------------------------------------------------- داغلارا دولو دوشر قار یاغار دولو دوشر قبریم یول اوسته قازین آنامین یولو دوشر -------------------------------------------------------- عاشیق گلیر سازی وار غمزه سی وار نازی وار هر باهارین بیر قیشی هر قیشین بیر یازی وار -------------------------------------------------------- داغ باشین دومان آلماز یار یاری درده سالماز یار منه بیر درد وریپ یوز ایل گچه ساغالماز -------------------------------------------------------- سالما بو درده منی یار گورسون بیرده منی نامرده محتاج اتمه کس قوربان مرده منی -------------------------------------------------------- آی زامانا زامانا اوخو قویدوم کامانا ٳششک لر آرپا یییر آت حسرت دی سامانا -------------------------------------------------------- سو گلدی داشا دیدی کیرپیکلر قاشا دیدی بی وفا یار یولوندا گول عومروم باشا دیدی -------------------------------------------------------- اولدوز دونوب آی اولماز یاز گتمسه یای اولماز کونول سون گوزله گوزللیکده تای اولماز -------------------------------------------------------- سو ایچرم بارداقدان اوپوم قایماق دوداقدان یاخین گله بیلمیرم قادان آلیم اوزاقدان --------------------------------------------------------
منابع : Aftab.ir گنجینه ادبیات آذربایجان - محمدعلی فرزانه ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد بایاتی لار- محمد عبادی قاراخانلو
جمع آوری و ارسال مطلب : یحیی پور محمد .
--------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------- ------------- - |
